अवसान
भित्तामा अडेस लागेर आफ्नो छोराको कमजोर शरीर र शुष्क अनुहारमा नियालिरहेका थिए बा।उनका आँखा अगाडी खाटमा लम्पसार परिरहेको ४० बर्षीय छोरो अनि वरिपरी बसिरहेका अन्य थुप्रै गाउले र प्रियजन। छोरो जीवन र मृत्युको दोसाधमा थियो अनि बा चाही सबैको अनुहार ताक्दै उनीहरुले बारम्बार छोराका बारेमा व्यक्त गरिरहेका प्रतिक्रियाहरु चाहेर/नचाहेर सुनिरहेका थिए।
एउटा भन्थ्यो "कुमारबाबु त साह्रै राम्रो मान्छे थियो,के गर्नु दैबले नै यसो गरेपछि"अर्को थप्थ्यो "तर कुमारले आजसम्म बिहे नगर्नुको कारण चाही केहि भनेन है"।कुमारको साथी नरेन पनि त्यहि छेउमा घोसेमुन्टो लगाएर बसेको थियो। जसले जे भने'नि आज कुमारका बावु आमा जत्तिकै अर्को कोहि दुखि छ भने त्यो नरेन नै छ। करिब ४५ काटेको मोटो अग्लो ज्यानको नरेन कुमारको स्कुल पढ्दाको एकदमै मिल्ने साथी हो। कुमार डाक्टरी पढ्न विदेश जानु अघि सम्म शहरबाट हरेक पटक घर आउदा नरेनको घर जान्थ्यो। नरेन र उसकी श्रीमती सुभद्रा दुवै कुमारका स्कुले साथी थिए।त्यो गणेशचौक देखि बजारसम्म कति पटक गफ गर्दै पैदल हिडेका थिए यी दुई।
'बुवा,त्यो खरानी राखेको भाड़ो यसो सिरानी मुनि रख्दिनु न है'सायद यही संकेत गरेको होला कुमारले टाउको हल्लाउदै बुवातिर हेर्दै। ६५ काटेका मास्टर साहेब त्यो खरानीको भाड़ो कुमारको खाटको छेउ तिर हुने गरि राख्छन।रुंदा रुंदा थाकिसकेका ति राता राता भरिएका आँखाले सबैतिर हेर्दै खरानी राखिएको भाँडोमा खकार्छ कुमार।'आज खकार त थुक मात्रै आएको छ,रगत त छैन नि हैन?'छेउमा बसेका बिष्ट बुढा बोल्छन,"हजुर, आज अलि बिसेक छ'बुवाले भन्नुभो।
कुमार,डा.कुमार शर्मा,मानसिक रोग विशेषज्ञ,आज आफै जीवनको अन्तिम स्वास लिईरहेका छन् करिव ६ महिना भो यसरि थालिएका। म नि कुमारका बुवा संगै छेउमा बसेको छु,म आज भर्खरै सुर्खेतबाट आइपुगें,कुमारको अवस्था थाहा पाएर,उसको शारीरिक अवस्था देखेर मुटु भक्कानिएर आयो तर छेउमा बसेर कुमारतिर एकोहोरो टोलाइरहेका बुवा आमा लाई जो बुढेसकालमा छोरा बुहारीको स्याहार सुसार पाउनुपर्ने अनि नातिनातिनी संग रमाउनुपर्ने बेलामा आफ्नै जेष्ठ सन्तानको हेरचाहमा लाग्नुपरेको छ,रुन मात्रै सकिन। कुमारका बुवाले कुमार तिर फर्केर भन्नुभो"बाबु हेर त को आउनुभा'छ",आमाको हातको भरोसाले कुमारले सकी नसकी टाउको उठाउदै मलाई हेर्यो, गहभरी आशु पार्दै मुस्कुराउन खोज्छ मलाई साह्रै नमज्जा लाग्यो। आफै क्षय् तथा छातीरोग विशेषज्ञ भएर नि म केहि गर्न नसक्ने अवस्थामा थिएँ,गएँ कुमारको हात सुम्सुम्याएँ,ऊ सकी नसकी बोल्यो "श्रवन तलाई कस्तो छ यार?"मैले आफुलाई थाम्न सकिन गर्लम्म उसलाई अंगालो हालें"साले,मा त ठिक छु,तेरो यो के हालत भो यार?एक शब्द नि भानिनस है"ऊ केहि बोलेन रुन खोज्थ्यो तर नि रुन सकिरहेको थिएन।वातावरण एकाएक सुनसान भयो बुवा आमा र अरु १/२ जना सुँक्क सुँक्क गरेर रोहिरहेका थिए।
साझ ढल्कदै थियो सबै छिमेकीहरु आ आफ्ना घर तिर लागे नरेन र म त्यही बस्यौं बुवा आमा भान्सातिर लाग्नु भो नरेन संग परिचय गरिसकेपछि सबै कुरा थाहा पाएँ,यो सब कुमार आफैंले निम्तायाको समस्या रहेछ। सगैं MBBS पढ्दा कहिले कहीं खकार्दा,दांत माझ्दा,थुक्दा कुमार को मुख बाट रगत आएको देख्थें,बेला बखत छाती दुख्थ्यो उ छाती दुखेको कुरो लुकाउन खोज्थ्यो तर थाहा भैहाल्थ्यो,मैले "ओए कुमार तलाई त TB भयो कि क्या हो ?"भन्दा होइन ITP हो steroid लिदै छु ठिक भैहाल्छ नि भन्थ्यो। नरेनले भने पछी थाहा पाएँ,'कसैसंग एकोहोरो प्रेममा परे देखि उ आफ्नो जीवनलाई बोझ संझंथियो रे'अस्ति थला परिसके पछी कुमारले भनेको रे 'उ संगको मेरो निर्लज्ज प्रेमको अवसान छिटो हुन पाए आनन्द हुन्थ्यो यार' नरेन ले धेरै जिद्दी गरेपछि उसले त्यो केटिको नाम ठेगाना पेशा सबै बताएछ,'सुधा उपाध्याय,घट्टेकुलो काठमाडौँ , बैंक अफ एशिया कि हेटौडा शाखा प्रमुख'|मलाई नि झट्ट याद आयो संगै पढ्दा एकदिन उसको नोटको बीचमा एउटा फोटो देखेको थिएँ , हिस्सी परेकी टाउकोमा चस्मा राखेकी, गाजल लगाएकी, नाकको टुप्पो मा सानो कोठी भएकी , सेतो/निलो कुर्ता सलवार लगायाकी यौटी राम्री केटि फोटो को पछाडी लेखियको थियो सुधा ,२०... पौष १७ गते | यस्तै २/३ पटक कुमारले फोन पनि गरेथ्यो सायद विदेशबाट| हाम्रा यिनै कुरा सुनेर बिउझे जस्तो छ कुमार, "नरेन,सुन न मेरो पढ्ने कोठामा दराजको आन्तिम खोपामा किताबहरुको बीचमा एउटा रातो डायरी छ त्यो ले न यार ","किन चाहियो अहिले तलाई त आराम गर न यार' नरेनले भन्छ,"ले न ले" कुमार जिद्धि गर्छ| नरेन गयर त्यो पुरानो डायरी ल्यायर आए जुन डायरी आज भन्दा १७ वर्ष पहिले कुमार संग भेट्दा अनि दस वर्ष अघि पढाई सकिएर हामि छुट्टिदा नि मैले देखेको थिएँ .जसमा उसले सुधालाई सम्झेर लेखेका थुप्रै गजल ,मुक्तक अनि उनलाई दिन नसकेका प्रेमपत्रहरु थिए|मैले र नरेनले पालैपालो गजल पढेर सुनायौं |
छेउमा बुवा नि आइसक्नु भएछ| त्यसैले प्रेम पत्र पढ्न सकिएन|एकैछिनमा आमाले खाना खान बोलाउनुभो,बुवा म र नरेन ले खाना खायौं| आमाले रोटि दुधमा भिजाएर कुमारलाई खुवाउदै हुनुहुन्थ्यो,सानो काखे नानिलाई जस्तै| कुमारले सकी नसकी एउटा रोटि खायो र मतिर हेर्दै एकटुक्रा रोटि थालको छेउमा राख्यो मैले बुझें,उहिले खाना खाइसकेर थालमा अलिकती छोड्दै भन्थ्यो 'यो सुधाको लागि ' सायद आज सुधा दुइ सन्तान कि आमा भैसक्दा पनि कुमार सुधाको लागि आफ्नो भागमा पनि भाग लगाएर रख्दिन्छ|खाना खाएर हामि फेरी संगै बस्यौं रात ढल्कदै थियो टाढा टाढा कुकुर भुकेको आवाज मात्र सुनिन्थ्यो बीच बीचमा कुमारको खोकेको आवाज आइरह्यो बिहानको तिन बजे तिर कुमार ले भन्यो आमा मलाई गाह्रो भो सिरानी मास्तिर राखदिनुसन है ,आमाले आफ्नो काख मा कुमार को टाउको राख्नुभो बुवा गएर तुलसी को पात र बेसार हालेर पानि तताएर ल्याउनुभो|'मलाई स्वास लिन गाह्रो भयो' कुमारले भन्यो,उ निकै आतिएको थियो|म नजिक गए र नाडी समाते नाडीको गति निकै सुस्त भैसकेको थियो कुमार डायरी तिर इसारा गर्दै थियो सायद उ आन्तिम पटक डायरी मा भएको सुधा को फोटो हेर्न चाहन्थ्यो , उसका दुवै हातहरु बुवा आमाले समाउनुभेको थियो| उसको दुवै आखा भरि आसु भरियाका थिए,एक पटक हामि सबै तिर हेरेर बिस्तारै आँखा बन्द गरयो कहिल्यै नखोल्ने गरी ......
यसरि कुमारको प्राणपखेरु उडेर गयो बुढा भएका बा-आमालाई बेसाहारा छोडेर| यो मेरो परम मित्र कुमार को मात्र अवसान थिएन यो उसको निर्लज्ज प्रेमको पनि अवसान थियो बिना लगानी,बिना समर्पण,बिना त्याग मेरो कुमारको एकछत्र माया र शुभेच्छाले फलिफाप भैरहेकी सुधाको जीवनमा एउटा युगको अवसान थियो............